Το θέμα της ημερίδας αφορούσε στις επενδύσεις στην Ενέργεια σε σύνδεση με το Περιβάλλον και τον Τουρισμό, στην περιοχή του Νοτίου Ιονίου και της Δυτικής Ελλάδος. Στο πλαίσιο των εργασιών της ημερίδας παρουσιάστηκαν από εξειδικευμένους ομιλητές οι τάσεις και οι προοπτικές ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής, δίνοντας ταυτόχρονα βήμα στην έκφραση απόψεων των τοπικών παραγόντων, ιδιαίτερα του τουριστικού και οικονομικού τομέα.
Μέσα από το γόνιμο διάλογο όλων των εμπλεκομένων προέκυψαν κρίσιμα συμπεράσματα για το αναπτυξιακό προφίλ και τις διεκδικήσεις της περιοχής.
Μεταξύ άλλων παρουσιάστηκαν τα άμεσα και έμμεσα οφέλη και οι ευκαιρίες επενδύσεων στους κρίσιμους τομείς της τοπικής, περιφερειακής αλλά και εθνικής οικονομίας, καθώς και η βιώσιμη διαχείριση των ενεργειακών πόρων της περιοχής.
Στην ημερίδα συμμετείχαν σημαντικοί εκπρόσωποι της κυβέρνησης, των κρατικών και τοπικών φορέων και θεσμών, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στελέχη των ΕΛΠΕ, ειδικοί της ακαδημαϊκής κοινότητας, επιχειρηματίες του χώρου, εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων καθώς και τοπικοί εκπρόσωποι του οικονομικού και τουριστικού κλάδου.
Χαιρετισμοί
Ο Μητροπολίτης Δωδώνης Χρυσόστομος τόνισε στον χαιρετισμό του ότι προκύπτει άμεσα η ανάγκη ίδρυσης ενός παρατηρητηρίου για τις περιβαλλοντικές διαστάσεις από την εξόρυξη υδρογονανθράκων. Ο επίσκοπος τόνισε ακόμα ότι, ανεξάρτητα από την πορεία των ερευνών, κάθε πολίτης έχει δικαίωμα στην ενημέρωση για ένα τόσο σοβαρό θέμα.
Στο χαιρετισμό που έστειλε ο υπ. Δικαιοσύνης, Διαφάνειας, και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Σταύρος Κοντονής, τόνισε μεταξύ άλλων ότι η ανάπτυξη της επόμενης ημέρας για το Ιόνιο πρέπει να συνδέεται με την κύρια οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή την τουριστική. Στο πλαίσιο αυτό, ελπίζει να απαντηθούν ερωτήματα για την ασφάλεια, την ανταποδοτικότητα και τη διασύνδεση των υδρογονανθράκων με τις υπάρχουσες ανταποδοτικές δομές.
Η βουλευτής Κεφαλληνίας-Ιθάκης του ΣΥΡΙΖΑ Αφροδίτη Θεοπεφτάτου, στον χαιρετισμό που απέστειλε τόνισε μεταξύ άλλων πως θα πρέπει να αξιοποιηθεί το μεγάλο ύψος βροχής των νησιών για να καλυφθεί η υδροβόρος τουριστική βιομηχανία, να αξιοποιηθούν οι γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες των νησιών του Ιονίου, όπως και ο πρωτογενής τομέας και η σύνδεσή του με τον τουρισμό.
Ο τουρισμός κατά τον κ. Αντωνακόπουλο, επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, μονοπωλεί την τοπική ανάπτυξη, με αποτέλεσμα να δημιουργεί ανισορροπίες που πρέπει να διορθωθούν, αφού σήμερα ο τριτογενής τομέας εμπορίου, υπηρεσιών και τουρισμού παράγει το 81% της συνολικής προστιθέμενης αξίας της περιφέρειας. Πρέπει να αναδειχθούν και άλλες μορφές οικονομικής δραστηριότητας και συμβολής στο τοπικό ΑΕΠ, όπως ο πολιτισμός, η παραγωγή πιστοποιημένων προϊόντων, κ.ά. Επιπλέον, ο κ. Αντωνακόπουλος ανέδειξε την απειλή που προκύπτει από την έλλειψη υποδομών μεταφορών και προσβασιμότητας μεταξύ των νησιών του Ιονίου και ενεργειακών δικτύων, που θα διασφαλίζουν τον επαρκή ανεφοδιασμό της περιοχής. Μιλώντας για τους υδρογονάνθρακες, ο κ. Αντωνακόπουλος τόνισε ότι δεν είναι έλασσον θέμα, αφού η επιτυχής εξόρυξη θα προσδώσει στην περιοχή μια νέα αναπτυξιακή διεργασία. Σημείωσε όμως ότι στην ΕΕ υπάρχει αυστηρό θεσμικό πλαίσιο ελέγχου από την έρευνα έως την εκμετάλλευση.
Ο περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Θεόδωρος Γαλιατσάτος, ανέδειξε τις βασικές ενστάσεις που διατυπώθηκαν και στο περιφερειακό συμβούλιο που απέρριψε τη στρατηγική μελέτη για τους υδρογονάνθρακες. Μίλησε για δυσκολίες εξόρυξης σε μια περιοχή που βασίζεται στον παράκτιο τουρισμό, διαθέτει μεγάλες εστίες αλιείας και ιχθυοκαλλιεργειών και προστατευόμενες περιοχές Natura. Επιπλέον, σύμφωνα με τον περιφερειάρχη, στην μελέτη δεν αποτυπώνεται ο σεισμικός κίνδυνος, η ευρωπαϊκή οδηγία για την ασφάλεια των γεωτρήσεων θα έπρεπε να ενσωματώνεται με περιβαλλοντικές δεσμεύσεις και τόνισε την αναγκαιότητα να ξεκαθαρίσει το καθεστώς ανταπόδοσης του φόρου 5% στις τοπικές κοινωνίες οι οποίες πρέπει να έχουν λόγο κάθε φορά στην διαχρονική εξέλιξη αυτής της προσπάθειας. Τέλος, ο κ. Γαλιατσάτος τόνισε ότι οι πρώτες συμβάσεις έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, στις οποίες περιλαμβάνεται και το οικόπεδο του Πατραϊκού, πρέπει να έχουν τις ίδιες προδιαγραφές ασφαλείας με τις νέες που πρόκειται να υπογραφούν στον νέο γύρο παραχωρήσεων.
Ο δήμαρχος Ζακύνθου Παύλος Κολοκοτσάς, τόνισε ότι ο ίδιος και το δημοτικό συμβούλιο έχουν ταχθεί υπέρ της εξόρυξης υδρογονανθράκων αρκεί να πληρούνται οι προϋποθέσεις προστασίας για το περιβάλλον και την εργασία. Η Ζάκυνθος είναι ένα τουριστικό μέρος που πρέπει να προστατευθεί, παράλληλα όμως είναι και σεισμογενής περιοχή. Γι΄ αυτό οι εταιρίες εξόρυξης πρέπει να έχουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο πρόληψης και αντιμετώπισης ατυχημάτων με υποχρεωτική αποκατάσταση ζημιών.
Ο πρόεδρος του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Γιάννης Δραγώνας, τόνισε ότι το ίδρυμα έχει δυνατότητα και διάθεση να συμβάλει σε μια ανάπτυξη συμβατή με την προστασία του περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου συμφωνεί με τις επενδύσεις στην ενέργεια, αν είναι συμβατές με το περιβάλλον . Το δε Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος που λειτουργεί στη Ζάκυνθο, είναι στη διάθεση επιχειρηματικών και άλλων φορέων για να συμβάλλει στις προσπάθειες αυτές.
1η Ενότητα : «Μεγάλες αναπτυξιακές παρεμβάσεις: Ενέργεια»
To πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο έθεσε ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Α΄Υλών Μιχάλης Βερροιόπουλος. Όλα τα ανεπτυγμένα κράτη αντιμετωπίζουν τους υδρογονάνθρακες ως εθνικό πλούτο που πρέπει να αξιοποιηθεί, τόνισε ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Α΄Υλών Μιχάλης Βερροιόπουλος. Πολύ περισσότερο η Ελλάδα, η οποία είναι εξαρτημένη σε πολύ μεγάλο βαθμό από το εισαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αέριο, αφού πληρώνει κάθε χρόνο 14 δις. ευρώ. Αυτό μπορεί να αλλάξει αλλά σε βάθος χρόνου και με πρόγραμμα.
Ο στόχος αυτός είναι ρεαλιστικός και επιτεύξιμος και για την Ελλάδα. Το νομοθετικό πλαίσιο που έχει υιοθετηθεί είναι το πιο προηγμένο στον κόσμο, ο ελεγκτικός μηχανισμός είναι στιβαρός και το υπουργείο Ενέργειας, όπως δήλωσε ο κ. Βερροιόπουλος, έχει αποφασίσει την εμπλοκή και τοπικών στελεχών της Αυτοδιοίκησης στους ελέγχους των εργασιών εξόρυξης, που θα εκπαιδευτούν από Νορβηγούς ειδικούς.
Αν συνάδει η ανάπτυξη υδρογονανθράκων και με άλλες παραγωγικές δραστηριότητες, το κυβερνητικό στέλεχος είπε ότι μπορεί να συνυπάρξει αρμονικά κάτω από ένα αυστηρό πλαίσιο περιβαλλοντικών όρων και προϋποθέσεων, κοινωνικό έλεγχο, διαφάνεια και ενημέρωση, κάτι που εξασφαλίζεται από τη νέα μορφή συμβάσεων παραχώρησης που διαμόρφωσε η σημερινή ηγεσία του Υπουργείου Ενέργειας.
Αναφερόμενος στα οικονομικά οφέλη από την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στα πιθανά κοιτάσματα του Ιονίου, το κυβερνητικό στέλεχος ήταν συγκρατημένο. Τόνισε ότι τα βασικά έσοδα του δημοσίου θα προέρχονται από τα μισθώματα των οικοπέδων και τον φόρο 25% (το 5% θα κατευθύνεται στην Αυτοδιοίκηση). Τα έσοδα από τα μισθώματα θα κατευθύνονται στο Ταμείο Αλληλεγγύης Γενεών και σε βάθος 25ετίας εκτιμώνται σε ένα ποσοστό 40% έως 50% από τις πωλήσεις.
Εκ μέρους των ΕΛΠΕ, το στέλεχος της Γενικής Διεύθυνσης Έρευνας και Παραγωγής Γιώργος Μυκονιάτης, έκανε μια παρουσίαση των ερευνητικών δυνατοτήτων της περιοχής και των μέτρων ασφάλειας που θα λάβει η εταιρεία σε περίπτωση εξόρυξης και τόνισε ότι για την εταιρεία αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα η υγιεινή και ασφάλεια, το περιβάλλον και η κοινωνία. Επισήμανε ότι η εταιρεία έχει την απαραίτητη γνώση και εμπειρία για να προχωρήσει σε εκμετάλλευση υδρογονανθράκων με όρους ασφάλειας και με εταίρους που είναι από τις μεγαλύτερες εταιρείες της πετρελαϊκής βιομηχανίας παγκοσμίως.
Στον Πατραϊκό κόλπο μετά τις γεωφυσικές έρευνες, η πρώτη ερευνητική γεώτρηση που θα αποδείξει αν υπάρχει πετρέλαιο, αναμένεται να γίνει στα μέσα του 2019. Αν βρεθεί πετρέλαιο, θα πρέπει να ακολουθήσουν οι λεγόμενες γεωτρήσεις περιχάραξης, που θα οριοθετήσουν το κοίτασμα και θα κρίνουν αν είναι οικονομικά εκμεταλλεύσιμο, αν δηλ. αποφέρει κέρδη, για να μπει στη φάση της παραγωγής.
Αναφερόμενος στα οικονομικά δεδομένα, ο κ. Μυκονιάτης είπε ότι ένα κοίτασμα 100 εκ. βαρελιών αντιστοιχεί σε έναν δεύτερο Πρίνο. Με μια ημερήσια παραγωγή 30.000 βαρελιών, τα ετήσια έσοδα του Δημοσίου θα ξεπερνούν τα 180 εκ. ευρώ εκ των οποίων τα 40 εκ. ευρώ θα πηγαίνουν στην τοπική κοινωνία ως φόρος 5%. Συνολικά τα έσοδα για το Δημόσιο για όλη την περίοδο εκμετάλλευσης υπολογίζονται σε 4,5 δις. ευρώ.
Φυσικά δεν πρέπει να παραβλέπονται οι επενδύσεις που θα ξεπεράσουν τα 5 δις. ευρώ για όλη την περίοδο εκμετάλλευσης, ενώ το ως κοινωνικό προϊόν θα προκύψει άμεσα η δημιουργία 1.000 θέσεων εργασίας, 300 εκ των οποίων άμεσα.
Το νησί της Ζακύνθου έχει απίστευτο ιστορικό, περιβαλλοντικό και πολιτιστικό πλούτο και όλα αυτά τα χαρακτηριστικά αναγνωρίζονται στο πλαίσιο της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως ανέφερε ο κ. Μυκονιάτης. Διαβεβαίωσε ότι όλα γίνονται με γνώμονα την ασφάλεια της κοινωνίας και του περιβάλλοντος. «Αφουγκραζόμαστε τις ανησυχίες και τις φοβίες σας, και προσπαθούμε να καταγράψουμε και να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα» είπε το στέλεχος των ΕΛΠΕ, τονίζοντας ότι οι γεωφυσικές έρευνες δεν έχουν καμία σχέση με πρόκληση σεισμών.
Πλέον αυτού, η εταιρεία δηλώνει ότι δεν υπήρξε ποτέ και πουθενά στον κόσμο, περίπτωση αστοχίας γεώτρησης από σεισμικό γεγονός, αφού μια γεώτρηση γίνεται με χαλύβδινες σωληνώσεις πάχους μιας ίντσας, που είναι εύκαμπτες και υψηλής αντοχής. Επίσης, οι γεωτρήσεις γίνονται πάντα σε γεωλογικά ανενεργές περιοχές, όπου δεν υπάρχουν σεισμικά ρήγματα.
Αν βρεθεί οικονομικά εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα, η εξόρυξη θα γίνει με πλωτά μέσα και όχι με πλατφόρμες, ως εκ τούτου δεν θα υπάρξει καμία όχληση στην τουριστική βιομηχανία του νησιού.
Ο Γιάννης Μπασιάς, πρόεδρος της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων, παρουσίασε τα γεωλογικά δεδομένα που υπόσχονται μεγάλα κοιτάσματα στην περιοχή, σε συνδυασμό με τους αγωγούς φυσικού αερίου που αναμένεται να διέλθουν από την περιοχή. Αυτά καθιστούν την Δυτική Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο. Στην περιοχή, η εκμετάλλευση υδρογονανθράκων θα έρθει μετά από 3-5 χρόνια, αφού οι εταιρείες θα εξετάσουν όλα τα δεδομένα.
Ο κ. Μπασιάς πρόσθεσε ότι στην Ελλάδα υπάρχει ήδη όλο το νομοθετικό πλαίσιο για ασφαλή εξόρυξη. Καθησύχασε και αυτός για τον κίνδυνο των σεισμών και εκτίμησε ότι οι επιδράσεις στην τοπική οικονομία από την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων θα είναι μεγάλες.
Ο Αβραάμ Ζεληλίδης, καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστήμιου Πατρών, εκτίμησε ότι το μπλοκ του Πατραϊκού είναι διπλάσιας δυναμικότητας από την εκτιμώμενη, δηλ. μπορεί να δώσει 400 εκ. βαρέλια πετρελαίου. Το τρίτο μπλοκ όμως, αυτό του Κυπαρισσιακού κόλπου, κρύβει ίσως τεράστια κοιτάσματα υδρογονανθράκων, κυρίως φυσικού αερίου.
Αναφερόμενος στις ανησυχίες περί κινδύνου ενεργοποίησης ρηγμάτων, τόνισε ότι οι γεωτρήσεις για υδρογονάνθρακες γίνονται σε πετρώματα που δεν έχουν ενεργά ρήγματα, και επομένως δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για ενεργοποίηση ρηγμάτων και πρόκληση σεισμών. Ωστόσο, αν ο ταμιευτήρας αποτελείται από χαλαρά υλικά, τότε υπάρχει περίπτωση με την άντληση και λόγω μείωσης στην πίεση των πόρων να γίνει συμπύκνωση του υλικού και να προκληθούν έτσι σεισμοί.
Για τον κίνδυνο θαλάσσιας ρύπανσης, ο κ. Ζεληλίδης τόνισε ότι θα πρέπει να μας ανησυχεί περισσότερο το γεγονός ότι δίπλα μας, γίνονται γεωτρήσεις από χώρες που δεν έχουν το ίδιο αυστηρό θεσμικό πλαίσιο, όπως η Τουρκία, ο Λίβανος, η Αίγυπτος, η Λιβύη, η Αλβανία και το Μαυροβούνιο, που δεν ανήκουν στην ΕΕ.
Μάλιστα, κάνοντας μια αποτίμηση, τόνισε ότι δεν υπάρχει ρίσκο για το περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες από την εκτέλεση γεωτρήσεων και την άντληση υδρογονανθράκων. Το μεγάλο ρίσκο είναι για τις εταιρείες για το αν θα βρουν υδρογονάνθρακες και αν τα κεφάλαια που θα επενδύσουν, θα αποσβεστούν.
Από την πλευρά του ο καθηγητής Περιβαλλοντικής και Γεωλογικής Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Πατρών Γιώργος Παπαθεοδώρου, εξέφρασε την εκτίμηση ότι βαδίζουμε προς το υποδειγματικό μοντέλο της Νορβηγίας στην εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Όπως είπε, κατά την περίοδο των γεωφυσικών ερευνών στον Πατραϊκό Κόλπο, για πρώτη φορά εφαρμόστηκε η παρακολούθηση του περιβαλλοντικού και του σεισμικού θορύβου, που δεν διέφερε από τον θόρυβο που προκαλούν τα πλοία της γραμμής Κυλλήνη – Ζάκυνθος.
Αναφέρθηκε στην περιβαλλοντική διάσταση του θέματος που είναι πάρα πολύ σοβαρή και στον πλούτο που κρύβει ο πυθμένας της θάλασσας και πρέπει να προστατευθεί. Κατά τον κ. Παπαθεοδώρου, τα λιβάδια ποσειδώνιας και οι τραγάνες είναι τα βασικά ενδιαιτήματα του αλιευτικού πληθυσμού της περιοχής που πρέπει να προστατευθούν, ενώ επισήμανε και την διάσταση των υποθαλάσσιων πεδίων κρατήρων διαφυγής αερίων που υπάρχουν στον Πατραϊκό Κόλπο.
Ο κ. Αναστάσιος Καλημέρης, επίκουρος Καθηγητής Τμ. Τεχνολόγων Περιβάλλοντος ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, παρουσίασε το πρόγραμμα καταγραφών και μετρήσεων που κάνει το Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος στο πεδίο αιολικής και ηλιακής ενέργειας και στην παροχή βρόχινου νερού ως προς την ετήσια μεταβλητότητα τους. Μίλησε για το πρόγραμμα ανάπτυξης επιστημονικών σταθμών υπαίθρου στα επτάνησα για την καταγραφή και ανάλυση των ατμοσφαιρικών δεδομένων. Το δίκτυο Ιονίου έχει σήμερα 19 εγκαταστάσεις μέσω οποίων γίνονται μετρήσεις σε άνεμο θερμοκρασία και υγρασία, ατμοσφαιρική πίεση, βροχόπτωση, ένταση ηλιακής ακτινοβολίας και αιωρούμενα σωματίδια. Η πληροφορία που συλλέγουν είναι κορυφαία για σημεία στρατηγικού ενδιαφέροντος, όπως ο τουρισμός. Από τα στοιχεία που έχουν συλλέξει και αναλύσει, διαπιστώνουν ότι το 1972, καταγράφηκε μια απότομη μείωση του μέσου ετήσιου ρυθμού βροχοπτώσεων, η οποία συνεχίζεται ακόμα και σήμερα, αφαιρώντας κάθε χρόνο από την περιοχή 1 – 2 χιλιοστά βροχόπτωσης. Αυτή η ποσότητα, με αναγωγή στη δεκαετία αντιστοιχεί σε σημαντικές απώλειες 1 – 2 εκατοστά βροχής και ανά 100ετία σε απώλειες 10 – 20 εκατοστών βροχής. Αυτοί οι ρυθμοί σύμφωνα με τον κ. Καλημέρη είναι μεγάλοι, αν αναλογιστούμε ότι σήμερα ο μέσος όρος βροχόπτωσης κατ΄έτος είναι 80 εκ. στην περιοχή.
Μέσω της εισήγησής του ο Δρ. Χαράλαμπος Δημητριάδης, θαλάσσιος βιολόγος του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου της Ζακύνθου, αναφέρθηκε στις «πιέσεις» που δέχεται ο θαλάσσιος και παράκτιος χώρος της Ζακύνθου, μέσω όχι μόνο της έντονης τουριστικής δραστηριότητας αλλά και άλλων δραστηριοτήτων, θέτοντας παράλληλα το προβληματισμό αν υπερβαίνεται η φέρουσα ικανότητα του φυσικού και κοινωνικού συστήματος της Ζακύνθου. Τόνισε ταυτόχρονα ότι το αποτύπωμα των πιέσεων αυτών σε κάθε οικοσύστημα μεμονωμένα μπορεί να μην είναι μεγάλο, αθροιστικά όμως στο Ιόνιο μπορεί να είναι επικίνδυνο. Σε σχέση με το ερώτημα «Ανάπτυξη vs περιβάλλον», ανέφερε ότι αυτό είναι ρητορικό αν λάβει κανείς υπ’ όψη του το κοινωνικο-οικονομικό γίγνεσθαι και συνυπολογίσει τις ανάλογες γεωπολιτικές παραμέτρους. Τέλος, ως φορέας διαχείρισης του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου έχουν γνωμοδοτήσει επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αναδεικνύοντας τα κρίσιμα ζητήματα που θα πρέπει να επανεξεταστούν.
Ο κ. Ιάκωβος Κοντοράτος, Γεν. Γραμματέας Νομαρχιακής Επιτροπής Ζακύνθου ΤΕΕ Ζακύνθου, τόνισε ότι το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας σαφώς και αντιλαμβάνεται τη σημασία της εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων για την οικονομία της χώρας και των τοπικών περιφερειών. Αναφερόμενος στο θεσμοθετημένο αντισταθμιστικό όφελος του 5% και ανέδειξε την αναγκαιότητα προσδιορισμού του τρόπου διανομής και την ποσόστωση τόσο μεταξύ των περιφερειών, όσο και μεταξύ των τοπικών περιοχών ανάλογα με την θέση της κάθε γεώτρησης, «στην επικείμενη γεώτρηση του Νοτίου Ιονίου δεν μπορεί να έχουμε τα ίδια δικαιώματα εμείς και η Κέρκυρα» όπως χαρακτηριστικά σημείωσε.
Αναφορικά με τους κινδύνους που εγκυμονούν και την πρόληψη ατυχημάτων, προχώρησε σε συγκεκριμένες προτάσεις όπως τη θεσμοθέτηση ανεξάρτητου Παρατηρητηρίου Τεχνικών Συμβούλων, την ίδρυση ανεξάρτητου οργανισμού ελέγχου και συντονισμού για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών υψηλού κινδύνου και την τήρηση των αυστηρότερων διεθνών αναγνωρισμένων συστημάτων Διασφάλισης Ποιότητας, Ασφάλειας και Υγιεινής στην εργασία και Περιβαλλοντικής Διαχείρισης.
Ο κ. Ξένος, κοινωνιολόγος, παρουσίασε μέσα από μια ιστορική αναδρομή τις πρώτες προσπάθειες έρευνας και εξόρυξης κατά το δεύτερο μισό του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα, αναδεικνύοντας ότι η συζήτηση που άνοιξε πρόσφατα περί των Πετρελαίων του Ιονίου και των περιβόητων Οικοπέδων 9 και 10 στα Ανατολικά και Νοτιοδυτικά της Νήσου Ζακύνθου, δεν αποτελεί κάτι το απροσδόκητο, το αξιοπερίεργο και το καινοφανές για τους κατοίκους της τοπικής κοινότητας. «Το ζήτημα των πετρελαίων της Ζακύνθου, μοιάζει να συντροφεύει πιστά την πολυτάραχη τοπική ιστορία από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας. Μεταξύ Μύθου και Πραγματικότητας, δεν απομακρύνθηκε ποτέ από την ζωηρή φαντασία των Τζαντιωτών», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.
2η Ενότητα «Τοπική οικονομία: Τουρισμός & άλλοι δυναμικοί κλάδοι»
Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Τζιάλλα, Γενικό Γραμματέα Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, δεν υπάρχει απολύτως καμία περίπτωση να προκληθεί αρνητική επίπτωση στο τουριστικό προϊόν του νησιού από την εξορυκτική δραστηριότητα στον Πατραϊκό. Το σημείο εξόρυξης θα μπορούσε να είναι ακόμα και επισκέψιμο από τουρίστες, όπως συμβαίνει σε πολλές περιοχές ανά τον κόσμο αλλά και στον Πρίνο. Ο τουριστικός τομέας είναι ότι καλύτερο έχουμε ως χώρα και οι συνέργειες αυτές θα δώσουν μιαν άλλη ώθηση, είπε ο κ. Τζιάλλας.
Ο κ. Λευτέρης Νιοτόπουλος, Αντιπεριφερειάρχης Ζακύνθου, λόγω προσωπικού κολλήματος δεν κατάφερε να παρευρεθεί. Στην εισήγησή του, που αναγνώστηκε από τον συνεργάτη του κ. Τζανέτο Πομόνης ανέφερε: «Σε μια κρίσιμη στιγμή η Ελλάδα καλείται να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην διαμόρφωση ενεργειακής πολιτικής στον χώρο της νοτιοανατολικής Μεσογείου και της Ευρώπης. Σε εθνικό επίπεδο η αξιοποίηση υδρογονανθράκων έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί θα αντιμετωπίσει ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας και εξάρτησης της χώρας μας, σε μια περίοδο επανακαθορισμού του αναπτυξιακού παραγωγικού μοντέλου. Είναι σκόπιμο η αξιοποίηση των κοιτασμάτων να λειτουργήσει προς αυτή την κατεύθυνση. Καλούμαστε να πάρουμε και να υποστηρίξουμε γενναίες αποφάσεις για το μέλλον της χώρας μας και του τόπου μας. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να εξετάσουμε το θέμα των υδρογονανθράκων λαμβάνοντας υπόψη τρεις κρίσιμους παράγοντες. Το ανθρώπινο παραγωγικό δυναμικό της χώρας μας που πρέπει να αξιοποιηθεί στην πληθώρα ειδικοτήτων που αναμένεται να δημιουργηθούν. Το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της περιφέρειας Ιονίων νήσων επιλέγοντας ένα μοντέλο διαχείρισης που να συμβαδίζει με αυτό, γιατί αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της πιο βαριάς βιομηχανίας της περιοχής, του τουρισμού. Οι τοπικές κοινωνίες να υιοθετήσουν και αγκαλιάσουν την ενεργειακή επένδυση. Εκτός από την ανταποδοτικότητα επένδυσης πρέπει να υπάρχει απόλυτη διαφάνεια στην πληροφόρηση τοπικών κοινωνιών. Στο πλαίσιο αυτό αναγκαία η δημιουργία ανεξάρτητων δομών παρακολούθησης των ερευνών και της εκμετάλλευσης. Στο πλαίσιο αυτό στηρίζουμε προσυπογράφουμε την πρόταση που υπάρχει στη στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του Ιονίου για δημιουργία κλιμακίου ανεξάρτητων τεχνικών συμβούλων για έλεγχο των περιβαλλοντικών όρων και παρακολούθηση του συνόλου εργασιών έρευνας και εκμετάλλευσης στην περιοχή.»
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών και Επιχειρήσεων Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδος κ. Κλεομένης Μπάρλος, τόνισε από την πλευρά του ότι ανάπτυξη χωρίς στόχο και όραμα δεν υφίσταται και αυτό πρέπει να καθοριστεί από τις τοπικές δυνάμεις και φορείς. Σημείωσε ακόμα ότι τα νησιά του Ιονίου θα πρέπει να είναι ενεργειακά αυτάρκη, και τόνισε ότι τουρισμός χωρίς εγχώρια παραγωγή δεν αφήνει καμία προστιθέμενη αξία στον τόπο. Αναφερόμενος στο θέμα των υδρογονανθράκων ο κ. Μπάρλος τόνισε ότι ακούγεται υποκριτικό να ασχολούμαστε με το αν θα υπάρξουν επιπτώσεις από μια εξόρυξη που θα γίνει σε 15 χρόνια, ενώ πουθενά δεν έχει επιλυθεί το θέμα των απορριμμάτων.
Ο κ. Διονύσης Μπάστας, θεματικός Αντιπεριφερειάρχης Επιχειρηματικότητας, ανέφερε ότι «η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων έχει να προσδοκά μεγάλα άμεσα οφέλη από τον περιφερειακό φόρο 5% από την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, που αντιστοιχούν με συγκρατημένους υπολογισμούς σε 1 – 2 προγράμματα ΕΣΠΑ. Ακόμα μεγαλύτερα θα είναι τα έμμεσα οφέλη σε θέσεις εργασίας, και σε επίπεδο ενίσχυσης των συνοδών οικονομικών δραστηριοτήτων.
Αναφορικά με τον αντίλογο που προβάλουν οι επαγγελματίες του τουρισμού, για την πιθανή απειλή που δημιουργεί η εξόρυξη υδρογονανθράκων, είναι αλήθεια ότι ο τουρισμός αποτελεί την βαριά βιομηχανία της περιοχής που δεν πρέπει να διακινδυνεύουμε την ευημερία του . Όμως είναι αλήθεια ότι η γιγάντωση του τουρισμού σε βάρος άλλων τομέων οικονομικής δραστηριότητας, έχει μετατρέψει τον κλάδο σε «μονοκαλλιέργεια». Αυτό δημιουργεί κινδύνους ευπάθειας και κατάρρευσης του οικονομικού μοντέλου της περιοχής, γι΄αυτό πρέπει να επιδιωχθεί η ανάπτυξη και άλλων τομέων όπως ο αγροδιατροφικός και ο ενεργειακός, για να απορροφήσουν πιθανούς κραδασμούς στο μέλλον.
Παράλληλα, είναι αυτονόητο ότι η ανάπτυξη της εξορυκτικής βιομηχανίας θα πρέπει να συμβαδίζει με τον τουρισμό και τις άλλες δραστηριότητες των Ιονίων νήσων. Άλλωστε, όπως έχει αποδειχθεί και σε άλλες χώρες, τουρισμός και πετρέλαια μπορούν να συνυπάρξουν χωρίς προβλήματα για το καλό της οικονομίας και της ανάπτυξης του τόπου.»
Ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Ζακύνθου Φώτης Κόττης, δήλωσε ότι η Ζάκυνθος ασχολείται κατά κύριο λόγο με τον τουρισμό που τείνει να γίνει «μονοκαλλιέργεια». Η ενέργεια όμως, και κυρίως από τις ΑΠΕ είναι ένα κομμάτι που μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες βιώσιμης ανάπτυξης στο νησί.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Συλλόγου Ξενοδόχων Ζακύνθου και πρόεδρο του Συλλόγου Ξενοδόχων Τσιλιβί, κ. Θεόδωρο Κολπονδίνο, η εξόρυξη εγκυμονεί κινδύνους που μπορούν να προκαλέσουν οικολογική, οικονομική και κοινωνική καταστροφή στο νησί. Ο εκπρόσωπος των ξενοδόχων δεν πείσθηκε από τις διαβεβαιώσεις των αρμοδίων περί πρόληψης, αφού όπως είπε, πρόληψη δεν είναι η αποφυγή ενός πολύ πιθανού ατυχήματος, αλλά η αποφυγή ενός εγχειρήματος ώστε να αποκλειστεί το ατύχημα.
Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου και τη συμβολή του στον τοπικό τουρισμό και την οικονομία παρουσίασε ο πρόεδρος του ΔΣ του φορέα διαχείρισης Δρόσος Κουτσούμπας. Δε διαφώνησε με την προοπτική των εξορύξεων, αρκεί να τηρούνται αυστηροί όροι ασφάλειας όπως στο Ισραήλ. Μάλιστα, η δική του πρόταση ήταν, πέραν του 25%, να επιβάλουμε ένα περιβαλλοντικό τέλος στους φορείς διαχείρισης.